GALERIA AUTORSKA
25.05.2020, Katowice
Max Romero tego nie przewidział. Mutacje memetyczne to jednak powszechność. Tytuł sugeruje, że zdjęcia powstały dokładnie pięć dni do przodu i trzy lata wstecz. Oczywiście nie w Katowicach, choć na jednym z górnośląskich stanowisk kozioroga. Maj był wtedy ciepły. W tym roku poczekamy pewnie trochę dłużej na dużego zwierza.
23-26.06.2019, Górny Śląsk
…że znajdę czas i podmiot. Najlepiej ich mnogość. I to przed wakacjami. Okazję zgotował koniec roku szkolnego Pejtera. Wyjścia w teren, pomimo afrykańskiej aury, stały się koniecznością, bo… istnieją gry! Sieciowe, wielowątkowe, kolorowe, integrujące okoliczną nastoletnią socjetę. Możliwości synaps wykazują zmienność osobniczą, więc ekspozycję warto dozować…
A powracając do wątku przyrodniczego, ciekawe, że w Murckowskim Lesie, podczas jednego spaceru, wciąż można spotkać około dziesięciu gatunków kózek (F: Cerambycidae).
1-9.06.2019, Ponidzie i Śląsk Górny
Planuję wiosnę, za oknem mając śnieg a częściej pomroczność bezśniegową. Coraz słabiej wychodzi mi jednak to kreowanie przyszłości. Pewnie dlatego, że paradoksalnie w moim życiu coraz mniej jest spontaniczności. A może to przez pogodę? Miesiąc ulew i obecne tropikalne warunki nie sprzyjają fotografowaniu owadów. Przy temperaturze 30+ są samonakręcającymi się biologicznymi maszynkami, pozostawiającymi na matrycy raczej smugę niż swój wizerunek. A może to ta praca, co to czyni człeka wolnym?
Niezależnie od… krytyczny okres owadziego sezonu trwa. Z ostatnio spotkanych chrząszczy na uwagę zasługują rzadszy z naszych zacników (Gnorimus variabilis), którego wyhodowałem z larw pozyskanych w otulinie rezerwatu Las Murckowski i dwa nowe dla mnie gatunki kózek, mianowicie zielarka pasternakowa (Phytoecia icterica) i znacznie pospolitszy szczerolotek (Rhamnusium bicolor), oba fotografowane w Siemianowicach Śląskich, dzięki uprzejmości mojego przewodnika, świetnego kózkarza, Wiesława Szczepańskiego. Na początku czerwca byliśmy też na Ponidziu, jednak na ciężki chrząszczarski kaliber było jeszcze za wcześnie. Pewnie przez ten maj niemajowy. Za to główna górnośląska populacja kozioroga dębosza ma się bardzo dobrze.
17-31.07.2017, Starigrad
Druga połowa lipca to kiepski czas na kózki (F: Cerambycidae) w południowej Chorwacji. Tego roku spotkałem tylko cztery gatunki, mianowicie dwa gatunki koziorogów, czyli występującego w Polsce kozioroga dębosza (Cerambyx cerdo, Linnaeus 1758) i jego południowego krewniaka Cerambyx welensii (Küster, 1846) oraz dwa gatunki tryków rzadko spotykanych w Polsce, czyli tryka żółtego, zwanego także klonowcem (Chlorophorus varius, O.F. Müller 1766) oraz tryka kasztanowego (Chlorophorus sartor, O.F. Müller 1766).
Klasycznie już, najczęściej spotykanym przeze mnie gatunkiem tej rodziny na południu Europy jest kozioróg dębosz. Może to wynikać z faktu, że lubię odwiedzać dąbrowy, nawet te rachityczne składowe makii. Co ciekawe, także na południu Europy, kozioróg dębosz jest bardzo wybredny w swoich preferencjach pokarmowych, wybierając do swojego rozwoju tylko pojedyncze drzewa spośród dziesiątek, wydawałoby się, optymalnych do rozwoju. W odróżnieniu od polskich stanowisk, koziorogi spotykałem na pniach także w ciągu dnia.
Na samicę Cerambyx welensii natknąłem się w żerowisku larw koziorogów, w którym oczekiwała nocy wraz z koziorogami dęboszami obu płci i kilkoma kruszczycami z chronionego w Polsce gatunku (Protaetia aeruginosa). Nie było to moje pierwsze spotkanie z tym gatunkiem w Chorwacji, choć jedyne udokumentowane fotograficznie.
Czerwiec 2017, Górny Śląsk
Kiedy Piotrek miał cztery lata, zabrałem go na pierwszą, spektakularną, wycieczkę entomologiczną, dedykowaną koziorogowi dęboszowi. Zobaczywszy kopulującą parę ogromnych chrząszczy, zaciekawiony zapytał o to kim są te, przypominające postacie z bajek, stworzenia. Odpowiedziałem, że to Jaś i Małgosia… Od tamtej pory, ze zmienną częstotliwością, wspólnie kibicujemy górnośląskiej populacji tego gatunku.
Dla niewtajemniczonych, kozioróg dębosz – Cerambyx cero (Linnaeus, 1758) to gatunek zagrożony wyginięciem w Polsce. Chroniony i indeksowany (Czerwona Księga, Czerwona Lista, Natura 2000).
Jak każdy zwierz, kozioróg ma swoje problemy. Główne to: 1) drapieżniki (ptaki), czasem gniazdujące w zasiedlanych drzewach; 2) wiadomo… kibole; 3) …kozioróg dębosz. Koziorogi niestety zarzynają drzewa w których bytują, co może doprowadzać do wymierania lokalnych populacji…
22.06.2016, Górny Śląsk
Jest za ciepło na jakikolwiek ruch. W cieniu 36 stopni Celsjusza. Dobra pora na wspomnień środowych czar 😉 Byłem wtedy sprawdzić, co słychać u górnośląskich koziorogów.
Mają się dobrze. Nie ma szału w kwestii liczebności. Spotkałem ich kilkanaście. Bywały lata, kiedy po setce spotkanych osobników przestawałem liczyć. Ale rójka w pełni. Pary kopulują samice składają jajka. Jest kontinuum. I oby tak dalej 🙂
3.06.2016, Górny Śląsk
Kozioróg dębosz (Cerambyx cerdo, Linnaeus 1758) należy do najokazalszych (23-65 mm) europejskich chrząszczy z rodziny kózkowatych (Cerambycidae). Jest to groźny szkodnik fizjologiczny drewna, na tyle skuteczny, że wybił niemało starych dębów. Między innymi z tego powodu gatunek ten wpadł w tarapaty. Obserwuje się postępujące wymieranie kozioroga na obszarze Polski. Obecnie, na terenie naszego kraju, kozioróg dębosz występuje w kilku parkach narodowych i nielicznych rezerwatach przyrody, rozrzuconych wyspowo. Pomimo tego, że został objęty ochroną gatunkową już w 1952 roku, obserwuje się stopniowe zmniejszanie jego zasięgu i liczebności. Kozioróg ustąpił z wielu wcześniej zajmowanych stanowisk, szczególnie w południowo-wschodniej i wschodniej części Polski. Spośród 88 stanowisk znanych w literaturze, po roku 1980 wykazano go w zaledwie 29-ciu.
Przyczyną wymierania gatunku jest zanik siedlisk jego bytowania. Zasiedlone drzewa są usuwane lub niszczone (np. przez tzw. leczenie drzew) a odsłonięte drzewa zarastają podrostem i podszytem, zmniejszającym dostępność światła słonecznego. Do śmierci drzew żywicielskich przyczynia się również niewłaściwa gospodarka melioracyjna, powodująca obniżenie wód gruntowych, czego konsekwencją jest zjawisko tzw. uwiądu dębów, obserwowane w skali całej Europy. Poważnym zagrożeniem dla istniejących populacji jest także brak ciągłości bazy pokarmowej, wynikający z braku młodszych drzew w miejscach ich występowania, które mogłyby być potencjalnie zasiedlane przez kolejne pokolenia chrząszczy. Kozioróg ustąpił już z niektórych krajów europejskich, dlatego w Polsce i krajach ościennych objęty jest ścisłą ochroną gatunkową, a także programem Natura 2000. Jest gatunkiem indeksowanym w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt, jako gatunek narażony na wyginięcie oraz na Światowej Czerwonej Liście IUCN, jako gatunek umiarkowanie zagrożony (VU). Został także objęty Konwencją Berneńską.
