18.03.2017, Katowice
I za tym tęsknię na przedwiośniu… Za motylem dziennym i pospolitym. Doświadczanym na poziomie podświadomości…
GALERIA AUTORSKA
17.03.2017, Katowice
Czarka austriacka (Sarcoscypha austriaca) to gatunek grzyba z rodziny czarkowatych (F: Sarcoscyphaceae). Jej owocniki wyrastają na gałązkach drzew liściastych, preferując wilgotne biotopy. Grzybki te pojawiają się na przełomie zimy i wiosny. Dojrzałe owocniki mogą osiągać nawet 5 cm i więcej. Czasem występują gromadnie. Jest to jeden z pierwszych wiosennych powodów, dla których świadomie mogę opuścić kosmodrom i udać się w teren.
A nieopodal czarek, równie czarujące pszylaszczki (Hepatica nobilis). Teraz już w pełnym rozkwicie. A gdzie indziej, bo w Lesie Murckowskim, kwitnie lepiężnik biały (Petasites albus). Gatunek pospolity w górach, na Śląsku efemeryczny.
Pomimo oczywistych oznak, na wiosnę jeszcze poczekamy. Tymczasem startuje łikend. Prognozy sugerują przejmujące zimno, opady i pełne zachmurzenie…
20.02.2017, Katowice
Do kompletu zdjęć polskich żerdzianek (Monochamus sp.) brakowało mi samca najpospolitszego krajowego gatunku, mianowicie żerdzianki sosnówki. Choć to gatunek najliczniejszy i o najszerszym zasięgu, dotychczas spotykałem ją w terenie nieczęsto i tylko wyrywne osobniki. Trudne modele, których aktywność skutecznie zniechęcała do podejmowania prób fotograficznych. Tymczasem przedwczoraj zadzwonił kolega z informacją, że wylazł mu samiec tego gatunku z drewna opałowego. Drewno przestało być opałowym, w oczekiwaniu na kolejne osobniki. Może więc mały wąsaty Jaś spotka się ze swoją Małgosią i spełni swój ewolucyjny obowiązek? Tymczasem odpoczywa w piwnicy wśród świeżych sosnowych gałązek, bo ze względu na porę roku nie może trafić do lasu…
W Polsce występują cztery gatunki żerdzianek: sosnówka (Monochamus galloprovincialis), plamista (M. saltuarius), krawiec (M. sartor) i szewc (M. sutor). Żerdzianka sosnówka jest gatunkiem rozwijającym się na sośnie, żerdzianka plamista należy do gatunków stosunkowo rzadko spotykanych i związana jest głównie ze świerkiem. W okolicach Katowic nie należy ona do rzadkości, jednak nigdy nie obserwowałem żerdzianki plamistej w terenie, wszystkie modele uzyskując drogą hodowli i wypuszczając w miejscu pozyskania materiału. Żerdzianki krawiec i szewc najłatwiej spotkać w górach, gdzie w słoneczną pogodę nalatują na ścięte pnie lub wałki, głównie jodłowe (M. sartor) lub świerkowe (M. sutor).
Do niedawna uważano, że w Białowieży występuje jeszcze jeden gatunek żerdzianki, mianowicie Monochamus urussovi, zawleczony do Polski wraz z drewnem z azjatyckich bezdroży Rosji. Według współczesnej systematyki, białowieskie żerdzianki są północną populacją M. sartor, tymczasem wyodrębnioną w randze podgatunku o nazwie Monochamus sartor urussovii (Fischer, 1806).
14.02.2017, Katowice
I bliżej już, niż dalej, do łąk zielonych i kwiecia motylim skrzydłem poruszanego. Walentynki to kwiaty, kwiaty to motyle. A 14 lutego? To tysiąc siedemset czterdziesta ósma rocznica śmierci św Walentego. Skoro tak, dziś będą motyle nocne (trzymamy się systematyki). Niektóre nawet bezskrzydłe. Niektóre nawet aktywne dzienną porą. Wszystkie w dziennym świetle fotografowane.
7.02.2017, Katowice
głucho wszędzie ciemno wszędzie dziki zwierz w postaci dzika pod sadyby podchodzi człowiecze a słonie małe śpią cicho w badylach pod ziemią i w innych domkach swych ale kilkum skradł był duszę onegdaj jako blade twarze Indianerom wolnym a przeto juże niewolnym
Ryjkowcowate (F: Curculionidae) to bardzo liczna w gatunki rodzina chrząszczy roślinożernych. W Polsce jest ich niemal 800 gatunków, na świecie ponad 40 000. Poniżej kilka z nich. Nie pozostaje mi nic innego, tylko nadrabiać zaległości.
Dziękuję serdecznie Miłoszowi Mazurowi, specjaliście tej grupy zwierząt, za pomoc w oznaczeniach.
5.02.2017, Katowice
Zima. Nuda. Smog. Oczekiwanie na zieloność.
Zachęcam Was do odwiedzenia strony Magurskiego Parku Narodowego i przeczytania popularnonaukowego artykułu o biegaczach (Carabus sp.) Magury, mojego autorstwa.
http://www.magurskipn.pl/download/data/magura-07.pdf
Obserwuję te zwierzaki nieprzerwanie od blisko trzydziestu lat. Chcę więcej…
Zapraszam także do lektury artykułu Jarka Sochackiego z Magurskiego Parku Narodowego, poświęconego nadobnicy alpejskiej. Znajdziecie tu moje stare zdjęcia tego pięknego owada, zrobione w Magurze dzięki przewodniczej pomocy Jarka.
http://www.magurskipn.pl/download/data/magura-06.pdf
Miłej lektury
25.01.2017, Katowice
Duży czy mały, byle kawał trupa. Może być ciałem należącym wcześniej do jaszczurki, myszy, kota, psa czy… naczelnego. Wystarczy przypomnieć sobie entomologiczny aspekt bodlerowskiego klasyka…
W każdym wypadku będzie to nie lada gratka dla wielu nekrofagów, w tym chrząszczy z rodziny omarlicowatych (Silphidae), powszechnie spotykanych na szczątkach pochodzenia organicznego. Większość z nich to gatunki padlinożerne (zarówno w postaci dorosłej jak i larwalnej), część z nich, jak np. grabarze (Nicrophorus sp.), nie gardzi także jajami, larwami i poczwarkami innych przedstawicieli nekrofauny. W Polsce żyje 22 przedstawicieli rodziny omarlicowatych, na całym świecie zaledwie 183 gatunki. Są to owady występujące głównie w strefie umiarkowanej. W tropikach przegrywają konkurencję z padlinożernymi muchami i mrówkami.
Jeden z najczęściej spotykanych w Polsce grabarzy (Nicrophorus vespilloides) jest owadem wyjątkowym pod względem zachowania. Jako jeden z nielicznych gatunków opiekuje się swoim potomstwem, aż do uzyskania dorosłości. Ale zacznę od początku… Najpierw trzeba padlinę znaleźć. Robią to samce, które są w stanie wyczuć ją z odległości nawet kilku kilometrów. Następnie wabią samice, strydulując. Para grabarzy (lub kilka par) zakopuje w ziemi drobną zdobycz, formuje z niej kulki, polewając ją sokami trawiennymi. Ukryte w kulkach larwy karmione są przez rodzicieli, którzy wpychają im pożywienie bezpośrednio do ust. W późniejszym okresie rozwoju larwy opuszczają kulki (prawdopodobnie w odpowiedzi na przyzywające dźwięki wydawane przez mamuśki) i rozpoczynają samodzielne żywienie. Samica towarzyszy żerującym larwom, pilnuje je także w okresie przepoczwarczenia. Późnym latem/jesienią z poczwarek wylęgają się dorosłe chrząszcze, które spędzają zimę pod ziemią, na światło dzienne wychodząc dopiero wiosną następnego roku.
Niektóre gatunki omarlicowatych, np. drapieżna omarlica nadrzewka (Dendroxena quadrimaculata), nigdy nie odwiedzają padliny.